Η Τραπεζική Κρίση και το Δίλημμα των Κεντρικών Τραπεζών

Η πιο κάτω ανάλυση της πρόσφατης τραπεζικής κρίσης σε τρεις τράπεζες των ΗΠΑ και μίας στην Ελβετία καταδεικνύει την ανάγκη περισσότερου ελέγχου της σταθερότητας, ασφάλειας και ευελιξίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.,

Όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά η τράπεζα  μετρίου μεγέθους Silicon Valley(SVB) με αρκετή ρευστότητα (συσσωρευμένη λόγω αυξημένων καταθέσεων και της κρατικής ενίσχυσης την περίοδο της πανδημίας) επέλεξε να επενδύσει σε ασφαλή μακροχρόνια κρατικά ομόλογα. Όμως η απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Αποθεμάτων (Fed Reserve) να αυξήσει απότομα τα επιτόκια στο ψηλότερο σημείο δεκαετιών (4.5 %) στην προσπάθεια της να μειώσει τον πληθωρισμό, είχε επακόλουθο την βύθιση της αγοραστικής τιμής των ομολόγων αυτών αφήνοντας στην τράπεζα μεγάλες ζημιές. Η SVB στην προσπάθεια της να διατηρήσει την κεφαλαιουχική της επάρκεια στον ισολογισμό της, ανήγγειλε την έκδοση $ 2δις νέου μετοχικού κεφαλαίου για κάλυψη των απωλειών. Αυτό ανησύχησε τους καταθέτες που έτρεξαν να αποσύρουν $ 42δις (bank run), οδηγώντας την σε αποτυχία. Για αποφυγή μετάδοσης της κρίσης, παρενέβει η Fed και το Υπουργείο Οικονομικών προσφέροντας επείγουσα διευκόλυνση δανεισμού με εγγύηση τα κρατικά ομόλογα της τράπεζας στην ονομαστική τους αξία (που ήταν διπλάσια της αγοραστικής) για προστασία των καταθέσεων. Τα δεκάχρονα δάνεια με σταθερό επιτόκιο 2% δεν επηρεάστηκαν από την μείωση της αξίας των μακροχρόνιων κρατικών ομολόγων (2% τοκομερίδιο), όμως για τα δάνεια με μεταβαλλόμενο επιτόκιο το περιθώριο κέρδους μειώθηκε από την αύξηση του καταθετικού επιτοκίου στην προσπάθεια συγκράτησης των καταθετών.

Διαφάνηκε τελικά ότι το τραπεζικό σύστημα ήταν πιο εύθραυστο από ότι πίστευαν οι ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών και οι επενδυτές, με τα μέτρα κεφαλαιουχικής επάρκειας που λήφθηκαν μετά την κρίση του 2008. Όμως ασφάλεια υπήρχε μόνο για καταθέσεις 250.000 δολαρίων στις ΗΠΑ και 100.000 ευρώ στην Ευρωζώνη. Οι Κεντρικοί Τραπεζίτες θα πρέπει να επιλέξουν μεταξύ του πληθωρισμού και του χάους της αγοράς από την αστάθεια του τραπεζικού συστήματος. Βρίσκονται μπροστά στο δίλημμα αντικρουόμενων στόχων, από την μία να δαμάσουν τον πληθωρισμό και από την άλλη να διαχειριστούν τις συνέπειες από την αύξηση των επιτοκίων, για να μπορέσουν να εξισορροπήσουν την κεφαλαιουχική αστάθεια που προκαλείται στους ισολογισμούς των τραπεζών. Το ιδανικό είναι η διατήρηση της χρηματοδοτικής σταθερότητας έχοντας τον πληθωρισμό υπό έλεγχο.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ECB) ανακοίνωσε στις 16 Μαρτίου αύξηση του επιτοκίου κατά 0.50% και το Fed Reserve στις 22 Μαρτίου αύξηση 0.25%, ως διαβεβαίωση ότι η κρίση είναι διαχειρήσιμη για την ψυχολογία της αγοράς. Οι πιο πάνω αποφάσεις λήφθηκαν μετά από την κατάρρευση τριών τραπεζών στις ΗΠΑ και της υποχρεωτικής εξαγοράς της Credit Swiss από την UBS την μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας. Η εξαγορά 3 δις ελβετικών φράγκων σε μετοχές έγινε μετά το κούρεμα ομολόγων (AT1) της Credit Swiss χωρίς να επηρεαστούν οι μέτοχοι της. Αυτό ανάγκασε την ECB να ανακοινώσει ότι η σειρά κουρέματος των ομολόγων AT1(cocos) θα συνεχίσει να γίνεται μετά την απορρόφηση των ζημιών από το μετοχικό κεφάλαιο. Ευτυχώς η τραπεζική κρίση που εκδηλώθηκε δεν ήταν συστημική και δεν μεταδόθηκε στην Ευρωζώνη.