Δημιουργία Ευρωστρατού για Στρατηγική Αυτονομία της ΕΕ

Το φιάσκο της αποχώρησης των ΗΠΑ με την χαοτική εκκένωση των δυτικών από το Αφγανιστάν μαζί με την πρόσφατη ανακοίνωση της συμμαχικής ασφάλειας (AUKUS) μεταξύ των τριών χωρών Αυστραλίας, ΗΒ και ΗΠΑ που προκάλεσε τον καβγά με την Γαλλία, αποτέλεσαν την καταλυτική αιτία για την ΕΕ να επαναφέρει το αίτημα για στρατηγική αυτονομία. Η αλλοπρόσαλλη πολιτική των ΗΠΑ που στρέφεται γεωπολιτικά στην Θάλασσα της Κίνας έχει δώσει χώρο στο όραμα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για στρατιωτική, οικονομική και τεχνολογική ανεξαρτησία καθιστώντας την ΕΕ υπερδύναμη αποφασισμένη να αναλάβει περισσότερη ευθύνη για την ασφάλεια και την άμυνα της στην Μεσόγειο Θάλασα, την Βόρειο Αφρική και την Μέση Ανατολή. Επιπλέον η παρουσία της Γαλλίας στον Ειρηνικό ωκεανό μαζί με την συμμαχία της Ινδίας στον Ινδικό της προσδίδει  περισσότερη υπερατλαντική αίγλη ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Πέραν των πιο πάνω η έξοδος του ΗΒ και η αλλαγή σχηματισμού κυβέρνησης στην Γερμανία με πιθανόν τον συνασπισμό Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων,  Ελεύθερων Δημοκρατών μέχρι το τέλος του έτους θα ενισχύσουν την σύγκλιση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για συζήτηση της δημιουργίας ευρωπαϊκού στρατού μέσα στο επόμενο εξάμηνο της εκ περιτροπής προεδρίας της ΕΕ από την Γαλλία αρχές του νέου έτους.

Υποστηρικτές της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ με την ανάπτυξη ευρωπαϊκού στρατού είναι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικών Τζουζέπ Μπορέλ προωθεί την ιδέα γρήγορης ανάπτυξης δύναμης άμεσης δράσης 5.000 – 20.000 ανδρών. Υπάρχει όμως και σκεπτικισμός για την δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού από τις 3 βαλτικές χώρες, την Πολωνία και ανατολικές χώρες που γεωγραφικά βρίσκονται σε εγγύτητα  με την Ρωσία που αποτελεί γεωπολιτική απειλή και επιθυμούν την προστασία του ΝΑΤΟ. Όμως για την Γερμανία η Ρωσία είναι βασικός ενεργειακός συνεργάτης μετά την λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 και για την Ουγγαρία είναι δυνητική σύμμαχος. Από την άλλη ο πρόεδρος της Γαλλίας  Μακρόν αποκάλεσε το ΝΑΤΟ εγκεφαλικά νεκρό και παρόλο που ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν με την εκλογή του δήλωσε ότι η Αμερική επέστρεψε φαίνεται οι ΗΠΑ να μην είναι διατεθειμένες να συνεισφέρουν πέραν του 4% του ΑΕΠ την ώρα που η Γερμανία ξοδεύει 1.53% και μόνο 9 χώρες από τις 28 της Ευρώπης ξοδεύουν 2% του ΑΕΠ. Τα επιχειρήματα των σκεπτικιστών ενισχύονται από την άποψη ότι η δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού θα αντιγράψει διπλή και παράλληλη προσπάθεια εντός του ΝΑΤΟ δημιουργώντας προστριβές στον έλεγχο των επιχειρησιακών αποφάσεων και θα διαβρώσει τις τεταμένες σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ χωρίς να έχει την ικανότητα να το αντικαταστήσει. Αντίθετα οι υποστηρικτές της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ προβάλουν την άποψη ότι η ύπαρξη ευρωπαϊκού στρατού χωρίς εμπόδια θα συμπληρώσει το ΝΑΤΟ επιχειρησιακά σε περιοχές που δεν θέλει να αναμιχθεί. Η Γερμανία και η Γαλλία υποστηρίζουν αυτήν την κατεύθυνση ενώ η Πορτογαλία και η Ιταλία την μελετούν σοβαρά. Η νομική βάση της συνύπαρξης άμυνας ΕΕ και ΝΑΤΟ βρίσκεται στο άρθρο 42 TEU παράγραφο 2 της συνθήκης της Λισαβόνας όπου το άρθρο 42.7 καλύπτει τις χώρες Ιρλανδία, Κύπρο, Μάλτα, Αυστρία, Φιλανδία, Σουηδία που είναι εκτός ΝΑΤΟ  και ομοιάζει με το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ.

Το αμυντικό κοινό έργο (FCAS) για κατασκευή μαχητικού αεροσκάφους έχει συμφωνηθεί με την συμμέτοχή της Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας. Η στρατηγική εμβάθυνση των διμερών σχέσεων Γαλλίας και Ελλάδας στην εξωτερική πολιτική και συγκεκριμένα στο στρατιωτικό κομμάτι σκοπό έχει να προστατεύσει την εδαφική ακεραιότητα των δύο χωρών. Με την οριστικοποίηση της προμήθειας 3 γαλλικών φρεγατών Belharra (με δυνατότητα απόκτησης ακόμα μιας) στο πολεμικό ναυτικό και την απόκτηση 24 μαχητικών Rafale η Ελλάδα καθίσταται ισχυρή δύναμη στην Μεσόγειο που μαζί με την Γαλλία αποτελεί ένα τολμηρό βήμα προς την ευρωπαϊκή στρατιωτική αυτονομία. Το κυριότερο πρόβλημα στην δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού είναι η πρόνοια για ομοφωνία των 27 στις αποφάσεις για ανάπτυξη δύναμης κάτι που δυσκολεύει το όλο εγχείρημα στην εξεύρεση ελάχιστου κοινού παρονομαστή. Εάν αποτύχει η υπερπήδηση της ομοφωνίας με ειδική πλειοψηφία τότε θα πρέπει να εφευρεθεί ένας μηχανισμός όπου η κλασσική πλειοψηφία να είναι αρκετή και αποφασιστική. Ίσως η δημιουργία μιας εσωτερικής ομάδας χωρών εντός της ΕΕ που τάσσονται υπέρ  της κοινής άμυνας ( στο πρότυπο της ευρωζώνης) να παραμένουν στην καρδιά της ενοποίησης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η δημιουργία του ευρωπαϊκού στρατού θα αποτελέσει το αρχικό βήμα για διάλυση του ΝΑΤΟ κάτι που θα ευνοήσει εκτός από την Ρωσία, την Ελλάδα και την Κύπρο, μια και η Τουρκία θα παραμείνει εκτός συνασπισμού για να αντιμετωπίσει την ΕΕ στη διασφάλιση των συνόρων της στο Αιγαίο και την ΝΑ Μεσόγειο.