Η μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από το Ρωσικό Φυσικό Αέριο

 Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ με στόχο την βραχυπρόθεσμη(εντός του 2022) μείωση της εισαγωγής Ρωσικού Φυσικού Αερίου κατά 65 %. Εντός του 2021 η ΕΕ-27 εισήγαγε 155 bcm Ρωσικού Φυσικού Αερίου, με την μείωση εντός του 2022 να υπολογίζεται στα 100 bcm που μπορεί να προέλθει με αύξηση στην προμήθεια εκτός Ρωσίας κατά 60 bcm και μείωση στην ζήτηση κατά 40 bcm ως εξής :

1 . Αύξηση εισαγωγών υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) κατά 50 bcm και η δυνατότητα απορρόφησης των από την υφιστάμενη χωρητικότητα επαναεριοποίησης. Μέσα στο 2021 η ΕΕ εισήγαγε 76 bcm LNG με χρήση του 50% της χωρητικότητας όπου μεγάλο μέρος της διάθεσης της (36bcm) δεν χρησιμοποιήθηκε από την Ισπανία και την Πορτογαλία, διότι ο μόνος αγωγός που υπάρχει προς Γαλλία με χωρητικότητα 7 bcm προκαλεί μποτιλιάρισμα. Το γεγονός ότι η Ισπανία και η Ιταλία έχουν σύμβαση με την Αλγερία για μεγάλες ποσότητες αγωγών Φυσικού Αερίου, θα μπορούσε να διευθετηθεί η μεταφορά περισσότερου αερίου προς την Ιταλία και η Ισπανία να προμηθευτεί περισσότερο LNG για να καλύψει την διαφορά. Πιο πιθανή επιλογή είναι η εισαγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων LNG από το ΗΒ (μεγάλη χωρητικότητα αεριοποίησης) και η εξαγωγή του προς την ΕΕ μέσω της διασύνδεσης αγωγών προς Βέλγιο και Ολλανδία (25 bcm και 5 bcm αντίστοιχα). Επιπλέον η επέκταση της χωρητικότητας για LNG στο Ρότερνταμ από 12 bcm σε 20 bcm ετησίως εντός του 2022, μαζί με την ενοικίαση πλωτών FLNG 4 bcm αυξάνει τις ποσότητες σε 12 bcm.

2 . Αύξηση της εισαγωγής Φυσικού Αερίου με αγωγούς κατά 10 bcm. Ο μεγαλύτερος προμηθευτής αγωγών Φυσικού Αερίου προς την ΕΕ μετά την Ρωσία είναι η Νορβηγία, που διασυνδέεται με πέντε αγωγούς προς την Γαλλία (20bcm), το Βέλγιο (15bcm), τρείς προς Γερμανία (60bcm) και ένα αγωγό προς ΗΒ (20bcm). Η χρήση της χωρητικότητας των αγωγών αυτών είναι πολύ ψηλή (90%) τους χειμερινούς μήνες, οπότε θα μπορούσε να αυξηθεί η προμήθεια Φυσικού Αερίου από την Νορβηγία τους καλοκαιρινούς μήνες. Επιπλέον η εισαγωγή Φυσικού Αερίου με τρείς αγωγούς από την Β. Αφρική, Αλγερία προς Ισπανία (6bcm) και Ιταλία (20bcm) ως επίσης και από Αζερμπαϊτζάν προς Ελλάδα και Ιταλία μέσω αγωγών TANAP (Τουρκία) και TAP (Ελλάδα). Συνεπώς ο στόχος των 10 bcm καλύπτεται με 3 bcm από Αζερμπαϊτζάν, 3 bcm από Αλγερία και 4 bcm από Νορβηγία.

3 . Εξοικονόμηση ενέργειας για μείωση της ζήτησης κατά 20 bcm με αύξηση των φωτοβολταϊκών στις στέγες των σπιτιών και της χρήσης αντλιών θερμότητας. Με ήπιες καιρικές συνθήκες, με κίνητρα για ενεργό συμμετοχή των καταναλωτών και με ψηλότερη χονδρική τιμή του Φυσικού Αερίου ο στόχος αυτός είναι εφικτός.

4 . Μείωση της ζήτησης Φυσικού Αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή 86 TWh κατά 20 bcm με την ανάπτυξη επιπρόσθετων μονάδων ανεμογεννητριών και ηλιακών συστημάτων. Επιπλέον η αυξημένη χρήση άλλων πηγών ενέργειας όπως, υδροηλεκτρική, πυρηνική, ακόμη και κάρβουνο. Υπάρχουν βέβαια αστάθμητοι εξωτερικοί παράγοντες όπως καιρικές συνθήκες, δύναμη ανέμου, ηλιοφάνεια και ποσότητα νερού. Μέσα στο 2021 παρήχθησαν 432 TWh ηλεκτρισμού με χρήση περίπου 100 bcm Φυσικού Αερίου και 852 TWh από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με συντελεστή φορτίου 22%.

Αποθήκευση Φυσικού Αερίου

Ο ευρωπαϊκός χειμώνας διαρκεί από 1η Οκτωβρίου μέχρι 1η Απριλίου και ο καλοκαιρινός από 1η Απριλίου μέχρι 1η Οκτωβρίου. Η αποθηκευμένη ποσότητα ΦΑ στο τέλος του χειμώνα 1η Απριλίου 2022 θα είναι 25 bcm . Αυτό συνεπάγεται την αποθήκευση 65 bcm τους καλοκαιρινούς μήνες για να φθάσει 90 bcm (90% χωρητικότητας) μέχρι 1η Οκτωβρίου 2022. Με δεδομένο ότι η αποθήκευση των καλοκαιρινών μηνών 2021 ήταν 45 bcm, θα χρειάζεται η αύξηση της αποθήκευσης κατά 20 bcm το 2022. Συνεπώς η στοχευμένη συνολική ποσότητα αερίου που χρειάζεται η ΕΕ είναι 120 bcm (100 + 20).

Εάν ο χειμώνας είναι ήπιος το 2022 και η εξοικονόμηση 40 bcm επιτυγχάνεται, τότε για την αύξηση στη προμήθεια μη Ρωσικού Φυσικού Αερίου κατά 80 bcm μέσω LNG και αγωγών, θα χρειάζεται η παράκαμψη μεγάλων ποσοτήτων LNG από την Ασιατική αγορά προς την ΕΕ με σημαντικές συνέπειες στην παγκόσμια τιμή αγοράς του Φυσικού Αερίου. Η ανακοίνωση των ΗΠΑ για πώληση 15 bcm LNG από τις εφεδρείες της στην ΕΕ, η συμφωνία αγοράς Φυσικού Αερίου LNG της Γερμανίας από το Κατάρ και η συμφωνία πώλησης Ρωσικού Φυσικού Αερίου στην Κίνα θα υποβοηθήσει την όλη κατάσταση στην παγκόσμια προμήθεια αερίου. Η δηλωμένη ενεργειακή στρατηγική στόχευση της ΕΕ (REPower EU) για ολική απεξάρτηση της από το Ρωσικό Φυσικό Αέριο μέχρι το 2030 θα επιτευχθεί με αυστηρά μέτρα στην μείωση της ζήτησης και η διατήρηση ψηλών τιμών αερίου. Μεσοπρόθεσμα η αξιοποίηση των κοιτασμάτων Φυσικού Αερίου στην Ν. Ανατολική Μεσόγειο για εναλλακτική προμήθεια στην ΕΕ θα βοηθήσει την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.